07/03/2005 10:03:59 AM
Tự chủ thời đại - Chương V (phần 1)

(Tiếp theo kỳ trước)

Chương V

NHÀ LÝ (Tiếp theo)
(1010-1225)  

   V. Lý Thần Tông

   VI. Lý Anh Tông

V. LÝ THẦN TÔNG (1128 - 1138)

Niên hiệu: Thiên Thuận (1128 - 1132) - Thiên Chương Bảo Tự (1133- 1137)

Nhân Tông không có con, lập con của hoàng đệ là Sùng Hiền hầu lên làm Thái tử, nay lên nối ngôi, tức là vua Thần Tông(1).

Bấy giờ có các quan đại thần là các ông Trương Bá Ngọc, Lưu Khánh Đàm, Dương Anh Nhị giúp Thần Tông trị nước. Thần Tông vừa lên ngôi thì đại xá cho các tù phạm, và trả lại những ruộng đất tịch thu của quan dân ngày trước. Quân lính thì cho đổi phiên, cứ lần lượt 6 tháng một, được về làm ruộng. Như thế, việc binh không làm ngăn trở việc canh nông.

Giặc giã thời bấy giờ cũng ít. Một hai khi có người Chân Lạp và người Chiêm Thành sang quấy nhiễu ở mạn Nghệ An, nhưng đó là những đám cướp phá vặt vãnh không mấy nỗi mà quan quân đánh đuổi đi được.

Thần Tông làm vua được 10 năm thì mất, thọ 23 tuổi.

VI. LÝ ANH TÔNG (1138-1175)

Niên hiệu: Thiệu Minh (1138- 1139)- Đại Định (1140-1162)- Chính Long Bảo Ứng (1163-1173)- Thiên Cảm Chí Bảo (1174- 1175).

1. ĐỖ ANH VŨ. Thần Tông mất, triều đình tôn Thái tử là Thiên Tộ lên làm vua, tức là vua Anh Tông.

Anh Tông bấy giờ mới có 3 tuổi, Thái hậu là Lê thị cầm quyền nhiếp chính. Lê Thái hậu lại tư thông với Đỗ Anh Vũ, cho nên phàm việc gì bất cứ lớn nhỏ đều ở tay Đỗ Anh Vũ quyết đoán cả. Đỗ Anh Vũ được thể ra vào chỗ cung cấm, kiêu ngạo và khinh rẻ đình thần. Các quan như Vũ Đái, Nguyễn Dương, Nguyễn Quốc và Dương Tự Minh thấy Đỗ Anh Vũ lộng quyền quá độ, đều lo mưu trừ đi, nhưng sự không thành lại bị giết hại cả.

May nhờ thời bấy giờ có nhiều tôi giỏi như Tô Hiến Thành, Hoàng Nghĩa Hiền, Lý Công Tín làm quan tại triều cho nên Đỗ Anh Vũ không dám có ý khác.

2. TÔ HIẾN THÀNH. Ông Tô Hiến Thành giúp vua Anh Tông đi đánh dẹp, lập được nhiều công to, như bắt được giặc Thân Lợi, phá được giặc Ngưu Hống và dẹp yên giặc Lào, được phong làm chức Thái uý coi giữ việc binh. Ông luyện tập quân lính, kén chọn những người tài giỏi để làm tướng hiệu. Bởi vậy binh thế nhà Lý lúc bấy giờ lại phấn chấn lên. Ông giỏi việc võ mà lại chăm việc văn. Ông xin vua khai hoá việc học hành, và làm đền thờ đức Khổng Tử ở cửa nam thành Thăng Long, để tỏ lòng mộ Nho học.

3. GIẶC THÂN LỢI. Vua Anh Tông vừa mới lên làm vua được hai năm, thì ở mạn Thái Nguyên có giặc Thân Lợi làm loạn. Thân Lợi xưng là con riêng vua Nhân Tông, trước đã xuất gia đi tu, rồi chiêu tập những đồ vong mạng hơn 1.000 người, chiếm giữ mạn Thái Nguyên, xưng vương phong tước, đem quân đi đánh phá các nơi. Quan quân đánh mãi không được.

Năm Tân Dậu (1141) Thân Lợi về vây phủ Phú Lương. Đỗ Anh Vũ đem quân lên đánh, Thân Lợi chạy lên Lạng Châu, tức là Lạng Sơn bị ông Tô Hiến Thành đuổi bắt được, đem về kinh làm tội.

4. VIỆC CHÍNH TRỊ. Năm Giáp Thân (1164) vua nhà Tống đổi Giao Chỉ quận làm An Nam quốc, và phong cho Anh Tông là An Nam Quốc Vương.

Nguyên khi trước Tàu gọi ta là Giao Chỉ quận, rồi sau đổi là Giao Châu, đến đời nhà Đường đặt An Nam đô hộ phủ. Nhà Đinh lên đặt là Đại Cồ Việt, vua Lý Thánh Tông đổi là Đại Việt. Nhưng Tàu vẫn phong cho vua ta là Giao Chỉ Quận Vương, đến bấy giờ mới đổi là An Nam Quốc Vương. Nước ta thành tên là nước An Nam khởi đầu từ đấy.

Năm Tân Mão và năm Nhâm Thìn (1171-1172) Anh Tông đi chơi xem sơn xuyên hiểm trở, đường sá xa gần và sự sinh hoạt của dân gian, rồi sai quan làm quyển địa đồ nước An Nam (2).

Năm Ất Mùi (1175), Anh Tông phong cho Tô Hiến Thành làm Thái phó Bình chương quân quốc trọng sự và gia phong vương tước. Anh Tông đau, uỷ thác thái tử là Long Cán cho Tô Hiến Thành. Anh Tông mất trị vì được 37 năm, thọ 40 tuổi.

_________________________

* Chú thích:

(1) Tục truyền rằng Thần Tông là con cầu tự được, mà ngài chính là ông Từ Đạo Hạnh hoá xác sinh ra. Ở Bắc Việt ai đi đến chùa Thầy (thuộc Sơn Tây) cũng nghe nói sự tích ông Từ Đạo Hạnh và ông Nguyễn Minh Không. Chuyện hoang đường, không thể tin là sự thật được.

(2) Quyển địa đồ ấy bây giờ không thấy còn di tích ở đâu cả

(Xem tiếp kỳ sau)

 Ý kiến của bạn |   Gửi tin qua E-mail |   Bản để in
Các tin khác

Video

Dấu ấn Việt Nam: Bác Hồ và sự trong sáng của tiếng Việt | VTV4
Thắng cảnh bạn thích nhất?
Vịnh Hạ Long
Phong Nha - kẻ Bàng
Cát Bà
Đảo Phú Quốc
Fanxipang