06/06/2018 02:49:00 PM
Quyên đã gọi hè

Tháng Ba theo lịch ta, ở miền Trung, gió nam sớm đã bắt đầu hây hẩy. Mà cũng chẳng còn sớm sủa gì nữa. “Thiều quang chín chục đã ngoài sáu mươi”, những cánh én đã thưa, rồi vắng hẳn. Lúa trổ đòng, ngậm sữa, đưa hương, gọi những loài chim no ấm của mùa gặt hái bay về.

 Ảnh minh họa

Ngày qua, về làng, ngủ lại trong căn nhà tổ phụ. Quê tôi, đồng chiêm trũng, bốn phía gió, thoảng một âm thanh gì cuối xóm đầu làng đều tỏ. Nửa đêm về sáng, thao thức nhớ ngày xưa rồi bỗng nghe từ rất xa như mơ hồ vẳng lại một nhịp điệu gì rất quen. Là nhịp chày hò khoan đêm trăng của cái thời xa lắc xa lơ? Không phải! Tiếng bện đất sân phơi của đội sản xuất chuẩn bị cho vụ gặt cái thời hợp tác xã nông nghiệp? Càng không!... Một âm thanh gì khắc khoải, dìu dặt như tiếng võng mà không kẽo kẹt miên man, như tiếng mái chèo đi chợ sớm nhưng sao vừa đều đặn vừa dồn dập, thao thiết. Chồm dậy, trăng trung tuần vẫn hào phóng tưới xuống ánh sáng vàng mơ huyền diệu. Đi như mộng du, càng về cuối xóm thì... ôi thôi thôi... có vậy mà cũng lạ cũng quen: Là cái con chim quốc! Là cái âm thanh mà bất kì một làng quê nào chưa phá hết bụi bờ, vẫn còn đôi chỗ vắng, hơi ẩm ướt, có thể trú ngụ thì hẳn còn bóng dáng hình hài mảnh mai của con chim nhút nhát, như rón rén, rồi, bỗng như bất chợt bị bắt quả tang lủi nhanh vào bụi.

Mấy mươi năm nay, quê tôi có một cuộc cách mạng nông nghiệp nông thôn. Bờ vùng bờ mương phá hết bụi bờ cây gỗ dây leo để làm đường bê tông. Lúa gieo thẳng toàn phần, mọc lên dày như mạ, con cua cũng phải bò...nghiêng. Phân hóa học, thuốc diệt cỏ, thuốc trừ sâu vô tư tưới xuống, con cá thia lia, con tép nhỏ cũng không còn. Dáng cò đứng trên ruộng như buồn phiền như thất vọng. Vậy nhưng, đêm nay, tôi đã gặp lại “cố nhân" của hơn nửa thế kỷ...

Năm mươi năm trước, tôi, cậu bé còn thò lò mũi, khoác cái ba lô vuông lũn cũn theo đoàn học sinh trẻ nít đi dần về phương Bắc tránh cuộc chiến hủy diệt của không quân của Mỹ. Đêm cuối cùng, nằm bên đường chiến lược chờ lên ô tô vận tải, trong tiếng gầm của máy bay phản lực, tiếng nổ lộng óc của bom, rốc két, cũng nửa đêm về sáng vẫn nghe văng vẳng tiếng con chim thủy chung bền bỉ này.

Tích xưa, Thục đế Đỗ Vũ vì chủ quan mà để mất nước, chết hóa thành chim đỗ quyên kêu tiếng than ân hận muộn màng. Đời sau, Văn Thiên Tường viết câu xa xót:

Kim tòng biệt khước Giang Nam lộ
Hòa tác đề Quyên đới huyết quy
(Từ nay cách biệt Giang Nam/ Trở về thành chim đỗ quyên kêu ra máu)

Rồi tới lượt Nguyễn Du lại khóc Văn Thiên Tường:

Ai trung xúc xứ minh kim thạch
Oán huyết quy thời hóa Đỗ Quyên
(Lòng thơm chạm trổ lời vàng đá/ Oán hận trào sôi kiếp Đỗ Quyên)

Và, có một đôi câu của ai nữa nghe mộc như dân gian: “Ai xui con quốc gọi vào hè?/Cái nóng trong người, nóng nóng ghê”. Nào có ai xui! Là con chim nhớ mùa, về theo năm theo tháng, theo ngọn gió nam, theo hương lúa trổ. Như người, hàng năm, ghi nhớ ngày mất của đấng sinh thành, trở về nguồn cội làm mâm cơm dâng lên kính viếng hương hồn rồi tự mình hoài niệm

Dọc dài miền Trung, những ai đã từng là hành khách qua dãy Hoành Sơn, qua Đèo Ngang mà không nghe vẳng câu tuyệt bút của Bà huyện Thanh quan:

Nhớ nước đau lòng con quốc quốc
Thương nhà mỏi miệng cái gia gia

Mới hay, một con chim trời mỗi lần cất cánh không quá vài chục mét, ngày đêm ăn bờ ngủ bụi, bước chân rón rén như kẻ mắc lỗi, nhưng biết nhớ ngày nhớ tháng nhớ mùa trở về cất lên tiếng kêu như tiếng hót, như tiếng khóc mà lay động lòng người ?!

*

Vâng! “Thiều quang chín chục...” . Xuân qua Hạ tới, con chim của mùa gặt hái đã trở về hay vẫn cư ngụ từ năm nảo năm nào ở bụi cây cuối cùng còn sót lại ven đám ruộng. Và nó sẽ kêu suốt mùa Hè trong phận Đỗ Quyên. Còn tôi, đêm nay cũng trở về nơi thành phố. Lạ, xe ngang qua làng ven đường bỗng như hoang tưởng đạp gấp chân phanh: Lửa có lửa nhưng là... “ lửa lựu”.

Tưởng cũng nên đọc lại câu Kiều cụ Nguyễn Du “ban tặng” cho những ngày “ Xuân-Hạ chi giao”:

Dưới trăng quyên đã gọi Hè
Đầu tường lửa lựu lập lòe đơm bông. 

Nguyễn Thế Tường (baoquangbinh)

 Ý kiến của bạn |   Gửi tin qua E-mail |   Bản để in
Tin liên quan
  • Dư âm mùa phượng vĩ (05/06/2018)
  • Khúc hát của ngàn thông (30/05/2018)
  • Ngược dòng (22/05/2018)
  • Trở về miệt thứ (15/05/2018)
  • Đẹp ngỡ ngàng Hà Nội mùa lá sấu bay… (11/05/2018)
  • Mùa hoa bún trên sông (09/05/2018)
  • Hà Nội mùa hoa loa kèn (25/04/2018)
  • Ngày xưa rau má (11/04/2018)
  • Thoang thoảng mùi quê (03/04/2018)
  • Cuộc sống ơi... (27/03/2018)
Các tin khác
  • Lắng nghe mùa Xuân về (04/03/2024)
  • Nhớ sương (26/02/2024)
  • Tâm tình tháng Hai (19/02/2024)
  • Mùa ngóng Tết thần tiên (12/02/2024)
  • Tết là để về nhà, Tết là để đoàn viên (05/02/2024)
  • Mùa Xuân đã đến bên em… (15/01/2024)
  • Tản mạn mưa Xuân (08/01/2024)
  • Tản mạn đầu năm (01/01/2024)
  • Ngô nếp nướng ngày Đông (11/12/2023)
  • Tháng Mười Hai (04/12/2023)

Video

Dấu ấn Việt Nam: Bác Hồ và sự trong sáng của tiếng Việt | VTV4
Hội họa qua những trang Kiều
Hà Nội mùa hoa loa kèn
Ca dao về lao động sản xuất
Ca dao về tình cảm vợ chồng
Mùa ngóng Tết thần tiên
Nhớ Tết quê
Xứ bình an
Chiều nay có một cuộc hẹn
Tự viết tên mình đi em
Kết thúc có hậu
Thắng cảnh bạn thích nhất?
Vịnh Hạ Long
Phong Nha - kẻ Bàng
Cát Bà
Đảo Phú Quốc
Fanxipang